Niedawno Senat RP przyjął Ustawę o dekomunizacji w przestrzeni publicznej. Akt prawny został przygotowany przez Senatorów Prawa i Sprawiedliwości. Mimo, iż od czasu upadku komuny mija blisko 27 lat w Ostródzie nadal patronami ulic są: komunista i agentka UB. Od 2012 roku takiego stanu rzeczy nie zmienił też Burmistrz z PiS.
Na początku lat 90-tych ubiegłego wieku, zmieniono nazwy ulic rodem z PRL. Odeszły więc do lamusa ulice: PKWN, Świerczewskiego, Obrońców Stalingradu, Nowotki, Marchlewskiego i inne. Ze Szkoły Podstawowej Nr 4 zdjęto płaskorzeźbę komunisty gen. Karola Świerczewskiego, który przestał być jej patronem (szkoła od tamtej pory nie ma nowego). Nie wiadomo jednak dlaczego dwie ulice zachowały swoich patronów z czasów Polski Ludowej. Ten stan trwa do dziś. Dotyczy to ulicy Jana Chomki – boczna od ulicy Stefana Jaracza i ulicy Łucji Anatolak – boczna od ul. 3 Maja.
Gdyby dziś zapytać mieszkańców Ostródy kim były wyżej wymienione osoby lub czym zasłużyły się dla Ostródy – zakładam, że większość pytanych nie potrafiłaby odpowiedzieć.
Tymczasem Jan Chomko, przed II wojną światową należał do Komunistycznej Partii Polski. W 1946 roku jako członek Polskiej Partii Robotniczej, był wójtem gminy Pietrzwałd. W 1946 roku na terenie ówczesnego województwa olsztyńskiego (warmińsko-mazurskie) działały zbrojne oddziały Wojska Polskiego, które podjęły walkę z dominacją sowiecką, władzą ludową i komunistycznym aparatem represji. Dziś historycy nazywają ten okres Powstaniem Antykomunistycznym a walczących: Żołnierzami Wyklętymi. Według jednych źródeł to tzw. grupa „Albina” z Ruchu Oporu Armii Krajowej 14 marca 1946 roku zaatakowała Urząd Gminy w Pietrzwałdzie i uprowadziła komunistę Jana Chomkę. Zgodnie z rozkazami został on zlikwidowany. Ciało odnaleziono 10 kwietnia 1946 roku w lesie koło Grodziczna w powiecie Nowe Miasto Lubawskie (źródło: Bohdan Łukaszewicz „O nową Polskę. Z dziejów aparatu bezpieczeństwa i porządku publicznego na Warmii i Mazurach w latach 1945–1950. 1989 rok.)
Natomiast Łucja Anatolak była sekretarką Urzędu Gminnego Piotraszewo w powiecie Lidzbark Warmiński, aktywnym członkiem Polskiej Partii Robotniczej oraz komunistycznego Związku Walki Młodych. Według wywiadu organizacji „Wolność i Niepodległość” była też agentką Urzędu Bezpieczeństwa. Została rozpoznana i uprowadzona przez patrol „Tygrysa”, samodzielną grupę bojową wyodrębnioną ze składu grup dyspozycyjnych Obwodu Wolność i Niepodległość Bielsk Podlaski. Patrol „Tygrysa” do operacji na terenie dzisiejszej Warmii i Mazur wyruszył 5 grudnia 1946 r. z rejonu Bociek. Początkowo jako środek transportu wykorzystywał pociągi, co było możliwe, gdyż początkowo występował jako patrol Ludowego Wojska Polskiego kontrolujący pasażerów, potem zaś jako konwój transportujący aresztanta. Święta Bożego Narodzenia 1946 roku żołnierze „Tygrysa” spędzili w lesie. 27 grudnia, występując w przebraniu jako grupa UB i poruszając się samochodem ciężarowym, rozbił trzy posterunki MO: pierwszy w miejscowości Pietrzwałd (pow. Ostróda), drugi w powiecie Lidzbark Warmiński), trzeci w Lamkowie (pow. Olsztyn). To właśnie wówczas zatrzymano Łucję Anatolak a wraz z nią dwie jeszcze osoby, które miały zajmować się przygotowaniem wyborów w 1947 roku. Dowodów na działalność Anatolak w Urzędzie Bezpieczeństwa dostarczyła jej koleżanka. Aktywistka PPR i agentka UB została więc rozstrzelana 28 grudnia w miejscowości Ruda (pow. Nidzica). „W tym dniu „Tygrys” rozbroił łącznie 23 milicjantów. Część zarekwirowanej broni zniszczono, resztę przekazano „porządnym ludziom” – czytamy z raportów (źródło: portal podziemiezbrojne.blox.pl).
Tyle historii. Rzeczywistość jest taka, że w Ostródzie mimo upływu lat dalej patronami ulic są osoby z epoki PRL-u. Teraz jednak będzie się to musiało zmienić.
Zgodnie z wymienioną na początku Ustawą o dekomunizacji w przestrzeni publicznej – nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego, nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować.
„Za propagujące komunizm uważa się także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944–1989” czytamy w ustawie.
Samorządy będą miały 2 lata na zmianę zakazanych ustawą nazw. Cały proces nadzorować będą wojewodowie we współpracy z IPN. Przypominamy też, że w przestrzeni miejskiej Ostródy znajdują się symbole komunistyczne zakazane prawem.
A skąd takie informacje o łucji Anatolak??? Ja mam całkiem inne : Łucja była działaczką Związku Walki Młodych (ZWM) i należała do PPR. Pracowała w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Pierzwałdzie koło Ostródy. Była sekretarką wójta. Nazywała się Łucja Anatolak. Była tylko nieco starsza od Inki. Miała 22 lata gdy na Urząd Gminy 28 grudnia 1946 roku napadł oddział „Tygrysa” (WiN) Wolność i Niezawisłość. Łucję wywleczono z budynku, wykręcono ręce do tyłu i skrępowano drutem. Uprowadzono do wsi Kot w powiecie nidzickim. Obrzucając ją wyzwiskami, bito do nieprzytomności. Skatowaną, lecz jeszcze żywą wrzucono do ogniska. Nie było sądu, nie słuchano jej racji, próśb i błagań. Jej winą było to, że miała swoją wizję Polski – inną niż jej oprawcy. Polski wolnej od przedwojennej biedy, analfabetyzmu, z dostępem dzieci chłopskich do szkół….
Teraz każdą ofiarę tzw „wykletcyh” dla usprawiedliwienia mordu nazywa sie „kolaborantem’; konfidentem ” lub jeszcze gorzej. kazdego bandziora nazywa sie bohaterem. przecież włos się jezy na głowie jak czyta sie o tych ich „heroicznych” czynach. To tylko morderstwa i rabunki. według obecnych elit zdobycie wału pomorskiego było niczym wobec rozstrzelania niewinnej dziewczyny a w zasadzie perfidnego zamordowania Co gorsz to przedstawia się młodziezy jako wzór patyriotyzmu. Wstyd
Uważam, że lepiej nazwać te ulice nazwiskami takie jak „Szymborskiej, Pendereckiego” czy chociażby „Marka Grechuty”
A co upamiętnia ulica 21 Stycznia?